कृषी क्षेत्रातील करिअर संधी
कृषी क्षेत्रातील करिअर संधी
👍 बारावीनंतर विद्यार्थी इंजिनीअरिंग, मेडिकल आणि इतर अभ्यासक्रमांकडे वळतात. पण भारतीय अर्थव्यवस्थेत महत्त्वाचे योगदान देणार्‍या कृषी क्षेत्राकडे विद्यार्थ्यांचा कल कमी जाणवतो. देशातील परिस्थिती लक्षात घेता भविष्यात या या क्षेत्रात काम करणाऱ्यांना मोठी संधी आहे.
पात्रता : बारावी विज्ञान शाखेतून भौतिकशास्त्र, जीवशास्त्र, रसायनशास्त्र, गणित व इंग्रजी विषय घेऊन उत्तीर्ण होणे आवश्यक.
पदवी व पदव्युत्तर अभ्यासक्रम
1) बी.एस्सी (कृषी)
2) बी.एस्सी (उद्यानविद्या)
3) बी.एस्सी (वनशास्त्र)
4) बी.एफ.एस्सी
5) बी.एस्सी (कृषी जैवतंत्रज्ञान)
6) बी.एस्सी (पशुसंवर्धन)
7) बी.टेक (अन्नशास्त्र)
8) बी.बी.ए. (कृषी)
9) बी.टेक (कृषी अभियांत्रिकी)
10) बी.एस्सी (गृहविज्ञान)
प्रवेश प्रक्रिया : कृषी विद्यापीठातील पदवी अभ्यासक्रमांना प्रवेश देताना बारावीला मिळालेल्या एकूण गुणांची टक्केवारी धरण्यात येते. शेती विषय बारावीला घेतला असल्यास त्याचे १० गुण वाढीव मिळतात. ७/१२चा उतारा असणाऱ्या शेतीधारकांच्या तसेच भूमिहीन शेतमजुरांच्या (तहसीलदार/नायब तहसीलदारांचे प्रमाणपत्र आवश्यक) पाल्यासाठी १२ टक्के वाढीव गुण प्रवेशासाठी धरले जातात.
🎓 करिअर संधी : महसूल विभाग, वन विभाग, पोलीस खाते, वित्त विभाग इत्यादी विभागांमध्ये वर्ग-१, वर्ग-२ पर्यंतच्या सर्व पदांवर नोकरीच्या संधी उपलब्ध आहेत. तसेच राष्ट्रीयीकृत बँकांमध्ये कृषी अधिकारी/ विकास अधिकारी, अन्न महामंडळ, पणन महामंडळ व खादी ग्रामोद्योग या ठिकाणीही कृषी पदवीधारकांना नोकरीच्या संधी उपलब्ध आहेत.
🏤 ही आहेत कृषि विद्यापीठे
▪ महात्मा फुले कृषी विद्यापीठ, राहुरी, अहमदनगर, 413722
http://mpkv.mah.nic.in
▪ डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यापीठ, अकोला, 444104
http://pdkv.mah.nic.in
▪ वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषी विद्यापीठ, परभणी, 431402
http://mkv2.mah.nic.in
▪ डॉ. बाळासाहेब सावंत कोकण कृषी विद्यापीठ, दापोली, जि. रत्नागिरी, 415712
http://www.dbskkv.org
नोकरीच्या विविध संधी :
B.Sc in Agriculture पूर्ण झाल्यावर तुम्हाला कृषी पद्धतींच्या मूलभूत गोष्टी तसेच क्षेत्रातील नवीन आणि प्रगत तंत्रज्ञानाची समज मिळते. जलस्रोत व्यवस्थापन, मातीचा पोत आणि पोल्ट्री व्यवस्थापन याविषयी तुम्हाला माहिती आहे. सार्वजनिक आणि खाजगी दोन्ही क्षेत्रात नोकरीच्या विविध संधी आहेत.
B.Sc Agriculture नंतर सरकारी नोकरीसाठी पात्र होण्यासाठी तुम्हाला काही स्पर्धा परीक्षा उत्तीर्ण करणे आवश्यक आहे.
आज आपण अशाच स्पर्धा परीक्षांबद्दल बोलणार आहोत!
शेतीचा अभ्यास केल्यानंतर 8 उत्तम करिअर
1) UPSC-IFS (भारतीय वन सेवा) परीक्षा
केंद्रीय लोकसेवा आयोग (UPSC) देशाच्या जंगलांच्या वैज्ञानिक व्यवस्थापनासाठी भारत सरकारद्वारे अखिल भारतीय आधारावर अधिकाऱ्यांची नियुक्ती करण्यासाठी भारतीय वन सेवा (IFS) परीक्षा आयोजित करते. ही खूप नावाजलेली परीक्षा आहे.
राज्य आणि केंद्र दोन्ही सरकारांना सेवा देण्याचा त्यांचा आदेश असूनही, IFS सेवा विविध राज्य केडर आणि एकत्रित केडर अंतर्गत ठेवल्या जातात.
भारतीय वन सेवा अधिकारी होण्यासाठी उमेदवारांना UPSC परीक्षा उत्तीर्ण करावी लागते. IFS निवड प्रक्रियेत तीन टप्पे असतात – प्राथमिक परीक्षा, मुख्य परीक्षा आणि व्यक्तिमत्व चाचणी.
2) IBPS SO (स्पेशलिस्ट ऑफिसर) परीक्षा
बँकिंग कार्मिक निवड संस्था (IBPS) दरवर्षी IBPS SO परीक्षा आयोजित करते. या परीक्षेचा उद्देश विविध सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांसाठी विशेषज्ञ अधिकारी (SO) निवडणे हा आहे.
IBPS सामायिक लेखी परीक्षा (CWE) आयोजित करते. CWE द्वारे संस्था अधिकारी आणि लिपिकांची भरती करते.
IBPS SO कृषी क्षेत्र अधिकारी स्केल 1 ही परीक्षा दरवर्षी विविध PSU बँकांमध्ये कृषी अधिकाऱ्यांच्या निवडीसाठी घेतली जाते. IBPS कृषी क्षेत्र अधिकारी पदासाठी अर्ज करण्यास इच्छुक असलेल्या उमेदवारांकडे कृषी किंवा जवळच्या संबंधित क्षेत्रात किमान चार वर्षांचा अभ्यास असलेली बॅचलर पदवी असणे आवश्यक आहे.
3) कर्मचारी निवड आयोग (एसएससी)
कृषी क्षेत्रात कर्मचारी निवड आयोग पदवीधरांना विविध नोकऱ्या देते.
राज्य वन परीक्षेत उत्तीर्ण झालेल्यांना भारत सरकारच्या प्रतिष्ठित मंत्रालये आणि विभागांमध्ये नोकऱ्या दिल्या जातात. या परीक्षेत प्रामुख्याने वैज्ञानिक सहाय्यक, कृषी अधिकारी, फोरमॅन आणि प्रयोगशाळा सहाय्यक यांसारखी पदे दिली जातात.
तुम्हाला एक विनंती – लेख शेअर करा, आणि माझा आजचा पूर्ण व्हिडिओ पहा. धन्यवाद !
4) एएसआरबी नेट (भारतीय कृषी संशोधन परिषद नेट)
अग्रीकल्चरल सायंटिस्ट रिक्रुटमेंट बोर्ड (ASRB) एएसआरबी नेट आयोजित करते. ज्याला एएसआरबी नेट म्हणून देखील ओळखले जाते. पात्रता परीक्षा म्हणून ही परीक्षा अर्जदारांना विविध कृषी विद्यापीठांमधील रिक्त पदांसाठी अर्ज करण्यास सक्षम करते. ASRB NET परीक्षेत एकच पेपर असतो. उमेदवारांना निवडण्यासाठी 60 विषयांची यादी उपलब्ध आहे.
5) नाबार्ड ग्रेड A परीक्षा
NABARD ग्रेड A परीक्षेसाठी अर्ज करण्यासाठी, तुमच्याकडे कृषी विषयात किमान 60% गुणांसह पदवी असणे आवश्यक आहे. SC/ST/PWBD अर्जदारांसाठी किमान गुण 55% असावेत. नाबार्ड ही एक अग्रगण्य वित्तीय संस्था आहे. ज्यात भारताच्या ग्रामीण आणि कृषी विकासासाठी कृषी तज्ञांसाठी दरवर्षी अनेक पदे रिक्त असतात.
6) ICAR AIEEA
नॅशनल टेस्टिंग एजन्सी (NTA) सहभागी विद्यापीठांद्वारे ऑफर केलेल्या विविध अंडरग्रॅज्युएट आणि ग्रॅज्युएट कोर्सेसमध्ये प्रवेश घेऊ इच्छिणाऱ्या उमेदवारांच्या प्रवेशासाठी अखिल भारतीय प्रवेश परीक्षा (AIEEA) आयोजित करते. प्रवेश परीक्षा सामान्यतः ICAR AIEEA म्हणूनही ओळखली जाते. ही परीक्षा भारतीय कृषी संशोधन संस्था, नवी दिल्ली (IARI), भारतीय पशुवैद्यकीय संशोधन संस्था (IVRI), सेंट्रल इन्स्टिट्यूट ऑफ फिशरीज एज्युकेशन (CIFE), नॅशनल डेअरी रिसर्च इन्स्टिट्यूट (NDRI), कर्नाल (प्रादेशिक स्टेशनांसह) च्या पदव्युत्तर पदवी कार्यक्रमात 100% जागा आणि कृषी, पशुवैद्यकीय, संबंधित विज्ञान क्षेत्रातील सर्व राज्य, केंद्रीय कृषी विद्यापीठांमध्ये 25% जागांसाठी या पाचही कॅम्पसमध्ये घेतली जाते.
7) अॅग्रीसेट
चार वर्षांच्या B.Sc (ऑनर्स) कृषी पदवी कार्यक्रमात विद्यार्थ्यांना प्रवेश देण्यासाठी आचार्य NG कृषी विद्यापीठ (ANGRAU) द्वारे कृषी सामायिक प्रवेश परीक्षा (AGRICET) घेतली जाते. AGRISET राज्यस्तरीय एक प्रवेश परीक्षा आहे. जी पेन आणि कागदाच्या स्वरूपात प्रशासित केली जाते. परीक्षेसाठी पात्र होण्यासाठी उमेदवारांनी 17 वर्षे पूर्ण केलेली असणे आवश्यक आहे. ज्यात उच्च वयोमर्यादा सर्व उमेदवारांसाठी 22 वर्षे आणि SC, ST साठी 25 वर्षे आणि PH उमेदवारांसाठी 27 वर्षे असणे आवश्यक आहे.
8) एमसीएईआर पीजी सीईटी
महाराष्ट्रातील राज्य कृषी विद्यापीठांमध्ये (SAUs) प्रवेशासाठी महाराष्ट्र कृषी विद्यापीठ परीक्षा मंडळ (MAUEB) द्वारे एमसीएईआर पीजी सीईटीद्वारे उमेदवारांची निवड केली जाते. या अभ्यासक्रमांमध्ये मास्टर ऑफ सायन्स (एमएससी), मास्टर ऑफ इंजिनीअरिंग अँड टेक्नॉलॉजी (एमटेक) आणि मास्टर ऑफ फिशरीज सायन्स (एमएफएससी) यांचा समावेश आहे. अर्जदारांना कृषी, फलोत्पादन, वनीकरण, अन्न तंत्रज्ञान, कृषी जैवतंत्रज्ञान, कृषी अभियांत्रिकी, गृहविज्ञान आणि काढणीपश्चात व्यवस्थापन या विषयांशी संबंधित अभ्यासक्रमांसाठी प्रवेश दिला जातो.
BSC शेतीची व्याप्ती मर्यादित नाही
एक सामान्य गैरसमज आहे की कृषी अभ्यासक्रमांची व्याप्ती मर्यादित आहे. परंतु अभ्यासाच्या या क्षेत्राचे पदवीधर प्रत्यक्षात वनस्पती जैवरसायनशास्त्र, फलोत्पादन, प्राणी विज्ञान, कीटकशास्त्र, कृषी अर्थशास्त्र, जैवतंत्रज्ञान, मृदा विज्ञान, वनस्पती प्रजनन, आनुवंशिकी, कृषी विज्ञान या विषयांमध्ये प्रमुख असू शकतात. वनस्पती पॅथॉलॉजी इत्यादीसह अनेक क्षेत्रात काम करू शकते. कृषी विषयात पदव्युत्तर अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत आणि तुम्ही बीएस्सी अॅग्रीकल्चर केल्यानंतर भरपूर नोकऱ्या उपलब्ध आहेत.
पत्रकार -
