फ्लॉवर पिकांमधील गड्डा सड रोग 🌱..

महाराष्ट्रात फ्लॉवर हे एक महत्त्वाचे भाजीपाला पीक आहे, ज्याची लागवड सुमारे १६,००० हेक्टरवर होते. नाशिक, नगर आणि पुणे हे या पिकाचे प्रमुख उत्पादक जिल्हे आहेत.

फ्लॉवर पिकांमध्ये अनेक रोगांचा प्रादुर्भाव होतो, त्यापैकी गड्डा सड हा एक प्रमुख रोग आहे. हा रोग पानांवर आणि गड्ड्यांवर दिसून येतो आणि त्यामुळे पिकाचे मोठे नुकसान होते.

लक्षणे:

सुरुवातीला जुन्या पानांवर तपकिरी रंगाचे ठिपके दिसून येतात.
हळूहळू हे ठिपके अर्धा इंचापर्यंत वाढू शकतात आणि एकमेकांभोवती पडलेल्या वर्तुळाप्रमाणे दिसतात.
कालांतराने नवीन पानांवरही हे ठिपके दिसून येतात आणि पाने वाळून गळून पडतात.
फ्लॉवरच्या गड्ड्यांवर काळसर रंगाचे ठिपके दिसू लागतात आणि हळूहळू संपूर्ण गड्डा काळसर होतो.

रोगाचे कारण:

हा रोग अल्टरनेरिया ब्रासिसिकोला (Alternaria brassicicola) नावाच्या बुरशीमुळे होतो.
हा रोग बीजाणूंद्वारे बियाणे, जमीन आणि पिकांच्या अवशेषांमधून पसरतो.
आर्द्रता आणि तापमान:

८५ ते ९० टक्के आर्द्रता आणि २५ ते ३० अंश सेल्सिअस तापमान या रोगासाठी अनुकूल आहे.
इतर घटक: पाण्याचा ताण, अन्नद्रव्यांची कमतरता, किडींचा प्रादुर्भाव यामुळेही रोगाचा प्रादुर्भाव वाढतो.
रोगाची लक्षणे:

पानांवर तपकिरी रंगाचे ठिपके दिसतात जे एकमेकांभोवती पडलेल्या वर्तुळाप्रमाणे दिसतात.
हळूहळू ठिपके वाढून पान पूर्णपणे वाळून जाते.
फ्लॉवरच्या गड्ड्यांवर काळसर रंगाचे ठिपके दिसून येतात आणि हळूहळू संपूर्ण गड्डा काळसर होतो.
नुकसान:

या रोगामुळे साधारणतः १० ते ४० टक्क्यांपर्यंत पिकाचे नुकसान होऊ शकते.
अन्य यजमान पिके:

कोबी, चायना कोबी, ब्रोकोली, बृशेल, मोहरी.
नियंत्रणाचे उपाय:

प्रतिबंधात्मक उपाय:

प्रमाणित बियाण्यांचा वापर.
बियाण्यांना बुरशीनाशकांची बीजप्रक्रिया.
पीक फेरपालट.
योग्य जलव्यवस्थापन.
संतुलित अन्नद्रव्य व्यवस्थापन.
किडींचा नियंत्रण.
रोगग्रस्त पाने आणि गड्डे त्वरित नष्ट करणे.
रोगप्रतिकारक उपाय:

शिफारस केलेल्या बुरशीनाशकांचा वापर.
जैविक बुरशीनाशक जसे की ट्रायकोडर्मा व्हिरीडीचा वापर.
टीप:

शिफारस केलेल्या बुरशीनाशकांचा वापर तज्ञांच्या सल्ल्यानेच करावा.
रोगाचा प्रादुर्भाव दिसल्यास ताबडतोब कृषी तज्ञांचा सल्ला घ्या.
अतिरिक्त माहिती:

अधिक माहितीसाठी आपण आपल्या जवळच्या कृषी विद्यापीठ किंवा कृषी विज्ञान केंद्राचा संपर्क साधू शकता.