ताटी पद्धतीने वालाची लागवड 🌱
वाल हे वेलवर्गीय भाजी आहे.वेलवर्गीय भाजीपाल्यामधील वाल या पिकापासून जास्तीचे उत्पादन हवे असेल तर पिकाला आधार व वळण देणे आवश्यक आहे.वालाच्या वेलीची वाढ चार ते पाच मीटरपर्यंत होते. या पिकाला आधार व वळण दिल्यास अपेक्षित उत्पादन मिळते. वेलींची छाटणी करीत राहिल्यास हे पीक वर्षभर भरपूर उत्पादन देते. वेली ताटीवर पोहचेपर्यंत दिड ते दोन महिन्यांचा कालावधी जातो, वालाच्या दोन ओळींमध्ये पालेभाज्या मिश्रपीक म्हणून घेता येतात. कृषी विद्यापीठांनी वालाच्या सुधारित जाती विकसित केल्या आहेत, यामध्ये वेलीसारख्या वाढणाऱ्या जाती चांगले उत्पादन देतात.
जमीन – वाल लागवडीसाठी निचऱ्याची व ओलावा धरून ठेवणारी जमीन उत्तम असते. पाण्याचा निचरा न होणारी भारी जमिन या पिकाला उपयुक्त नाही. जमिनीची उभी- आडवी नांगरट करून हेक्‍टरी १५ ते २० टन चांगले कुजलेले शेणखत शेतात पसरून मिसळावे व नंतर कुळवाच्या दोन ते तीन पाळ्या देऊन माती भुसभुशीत करावी.
लागवड व बीजप्रक्रिया 🌱 – एक हेक्‍टर वाल लागवडीसाठी पाच किलो बियाणे लागते. लागवडीपूर्वी प्रति किलो बियाण्यास तीन ग्रॅम थायरमची बीजप्रक्रिया करावी. वालाच्या मुळांवर नत्र साठविणाऱ्या गाठी असतात. या गाठींतील जिवाणू हवेतील नत्र शोषून घेतात. हा नत्र जमिनीत साठविला जाऊन नंतर झाडाला पुरविला जातो.अशा रीतीने हे पीक स्वतःच्या नत्राची गरज स्वतःच काही प्रमाणात भागविते. तेव्हा या पिकाच्या मुळांवर भरपूर गाठी येण्यासाठी बियाण्याला पेरणीच्या वेळी दहा किलो बियाण्यास १०० ग्रॅम रायझोबियम जिवाणूसंवर्धकाची बीजप्रक्रिया करावी. रायझोबियम जिवाणूसंवर्धक लावण्यापूर्वी वालाच्या बियाण्याला बुरशीनाशकांची बीजप्रक्रिया करावी.
१) वालाच्या दोन ओळींतील अंतर २०० सें.मी. व दोन वेलींतील अंतर ६० सें.मी. ठेवून लागवड करावी.
२) रीजरच्या साह्याने २.२० मी. अंतरावर सऱ्या पाडाव्यात. त्याला उताराशी प्रत्येकी ६.० ते ७.५ मी. अंतरावर पाट ठेवावेत.
३) लागवडीपूर्वी जमिनीत शेणखत मिसळले नसेल तर सरीमध्ये प्रति हेक्‍टरी १०० ते १५० क्विंटल कंपोस्ट खत मिसळून घ्यावे.
४) लागवडीपूर्वी शेतजमीन ओलावून सरीच्या बाजूने ६० सें.मी. अंतराने बियाणे लावावे.
सुधारित जाती 🌱-
१) वेलीसारख्या वाढणाऱ्या जाती
फुले गौरी – ताटीचा आधार दिल्यास झाडांची वाढ व उत्पादन चांगले मिळते. शेंगा चपट्या व पांढरट हिरव्या रंगाच्या असून, शेंगांची लांबी सात ते नऊ सें.मी. असते. प्रति हेक्‍टरी सरासरी उत्पादन २२० ते २५० क्विंटल मिळते. याचा कालावधी १८०-२०० दिवसांचा असतो.
डी.एल. ४५३ – दक्षिण भारतात ही जात सर्वत्र लोकप्रिय असून, याची लागवड जवळजवळ वर्षभर करता येते. ही जात ८५ ते ९० दिवसांत भरपूर उत्पादन देते.
दसरा वाल – याच्या शेंगा मळकट हिरव्या रंगाच्या असून, दोन्ही कडेला जांभळ्या रंगाची झाक असते. शेंगा सात ते आठ सें.मी. लांब व दोन सें.मी. रुंद असतात. या जातीपासून २०० ते २१० दिवसांत हेक्‍टरी ७० ते ८० क्विंटल उत्पादन मिळते.
दीपाली वाल – शेंगा पांढऱ्या रंगाच्या असून, बियांच्या ठेवणीजवळ फुगीर असतात. शेंगा १६ ते १८ सें.मी. लांब असून, या जातीपासून २०० ते २१० दिवसांत ६० ते ८० क्विंटल प्रति हेक्‍टरी उत्पादन मिळते.
२) झुडूपवजा वाढणाऱ्या जाती –
कोकण भूषण – शेंगा हिरव्या रंगाच्या असून, शेंगांची काढणी पेरणीनंतर ५५ ते ६० दिवसांनी करता येते. या जातीची झाडे १७ ते ८० सें.मी. असून, झुडूपवजा वाढतात. शेंगेची लांबी १५ ते १६ सें.मी. असून, कोवळ्या व शिराविरहित असल्याने सालीसह भाजीसाठी उपयुक्त असतात. या पिकाचे एकाच हंगामात दोन बहर घेता येतात. प्रति हेक्‍टरी सरासरी उत्पादन ८० ते १०० क्विंटल मिळते.
अर्का जय – झाडे झुडूपवजा असून, १५ ते ८० सें.मी.पर्यंत वाढतात. शेंगा सालीसह भाजी करण्यास योग्य असतात. प्रति हेक्‍टरी सरासरी उत्पादन ७० ते ८० क्विंटल मिळते.
अर्का विजय – ही झाडे झुडूपवजा असून, ७० सें.मी.पर्यंत वाढतात. शेंगा हिरव्या रंगाच्या असून, शेंगांची लांबी १० ते १२ सें.मी. असते. प्रति हेक्‍टरी सरासरी उत्पादन ८० ते ९० क्विंटलपर्यंत मिळते.
फुले सुरुची – ही झुडूपवजा वाढणारी वालाची जात आहे. शेंगा सरळ, किंचित वाळलेल्या, हिरव्या रंगाच्या व त्याच्या दोन्ही टोकांवर जांभळ्या छटा असतात. खरीप व रब्बी हंगामासाठी चांगली जात आहे. याचा कालावधी ७० ते १२० दिवसांचा असतो. या जातीचे सरासरी उत्पादन ८८ क्विंटल मिळते.
ताटी पद्धतीने लागवड व ताटी उभारणीचे फायदे 🌿
वालाच्या वेलीची वाढ चार ते पाच मीटरपर्यंत होते, त्यामुळे या पिकाला आधार व वळण दिल्यास अपेक्षित उत्पादन मिळते. त्यासाठी सरीच्या दोन्ही टोकांना २.५ मीटर उंचीचे लाकडी डांब रोवावेत व त्यांना बाहेरील बाजूने १२ गेजच्या तारेने ताण द्यावा.
दोन्ही खांबांना १२ गेजची तार ओढावी. सहा ते ७.५ मीटर अंतरावर लाकडाने किंवा बांबूच्या कैचीने आधार द्यावा.
तारेची उंची जमिनीपासून ३० सेंटिमीटर उंचीची तिरपी काडी लांब सुतळी बांधून जमिनीत खोचावी.
सुतळीचे दुसरे टोक वर तारेला बांधावे. वेल ५० सेंटिमीटर उंचीचे झाल्यानंतर वेलीच्या बगलेचे फुटवे काढून वेल सुतळीच्या साहाय्याने वरच्या दिशेने चढवावेत.
वेल तारेपर्यंत जाईपर्यंत त्यांची बगलेची फूट काढावी; परंतु पाने काढू नयेत.नंतर फुटवे काढणे बंद करावे.
वेलीच्या फांद्या दोन दिशेला पसरवून द्याव्यात. त्यानंतर प्रत्येक फांदी ५० सें.मी. लांबीवर कापावी. म्हणजे फुलांचे घोस मोठ्या प्रमाणावर लागतात.
वेलींची छाटणी करीत राहिल्यास हे पीक वर्षभर चांगले व भरपूर उत्पादन देते.
बांबू आणि तार जवळजवळ चार ते पाच हंगामांसाठी वापरता येतात आणि त्यादृष्टीने फायदेशीर ठरतात.
वेलीला आधार असल्यास खुरपणी, कीडनाशकांची फवारणी आणि फळांची तोडणी ही कामे अत्यंत सुलभ होतात.
स्रोत – ॲग्रोवन
