दहावी नंतर पुढे काय? दहावीनंतर विविध कोर्सेसमध्ये करिअर करण्याची संधी..

दहावीचा निकाल नुकताच जाहीर झाला आहे.दहावी झाल्यानंतर काही जण आर्ट्स, कॉमर्स किंवा सायन्सला ॲडमिशन घेऊन बँकिंग किंवा मेडिकल क्षेत्राचा अभ्यासक्रम निवडतात.दहावी नंतर तुम्ही अनेक गोष्टी करू शकता, आणि तुमच्यासाठी काय योग्य आहे हे तुमच्या आवडीनिवडी, कौशल्ये आणि भविष्यातील उद्दिष्टांवर अवलंबून आहे.

काही सामान्य पर्याय खालीलप्रमाणे आहेत:

१) उच्च माध्यमिक शिक्षण:

11वी आणि 12वी इयत्तेत नावनोंदणी करा आणि विज्ञान, वाणिज्य किंवा कला यापैकी एक प्रवाह निवडा.
हे तुम्हाला पदवीसाठी अर्ज करण्यासाठी आवश्यक ती पात्रता देईल.

२) व्यावसायिक अभ्यासक्रम:
तुम्ही विशिष्ट करिअरसाठी CA, CS, ICWA सारखे व्यावसायिक अभ्यासक्रम घेऊ शकता.
हे तुम्हाला विशिष्ट क्षेत्रात व्यावसायिक कौशल्ये शिकण्यास मदत करतील.

३) व्यावसायिक प्रशिक्षण:
तुम्ही आयटी, प्लंबिंग इत्यादींसारख्या व्यवसायांमधील कौशल्ये शिकण्यासाठी व्यावसायिक प्रशिक्षण घेऊ शकता.
हे तुम्हाला तात्काळ नोकरी मिळवण्यास मदत करू शकते.

४) पॉलिटेक्निक:
तुम्ही अभियांत्रिकी किंवा तंत्रज्ञानात डिप्लोमा मिळवण्यासाठी पॉलिटेक्निकमध्ये सामील होऊ शकता.हा व्यावसायिक शिक्षणाचा आणखी एक पर्याय आहे.ज्या विद्यार्थ्यांना इंजिनिअरिंग करायचे आहे, त्यांना दहावीनंतर अकरावी बारावी सायन्स किंवा इंजिनिअरिंग डिप्लोमा हे दोन पर्याय असतात आणि दोन्ही मार्गांनी दहावीनंतर सहा वर्षांत इंजिनिअरिंग पदवी शिक्षण पूर्ण करता येते.म्हणूनच यातील कोणता पर्याय निवडावा याविषयी विद्यार्थी व पालकांमध्ये संभ्रम आहे.

डिप्लोमाचे फायदे : अकरावी बारावीचा सायन्सचा अभ्यास, सीईटी/जेईई, त्याचे क्लासेस, भरमसाठ फी, अभियांत्रिकी पदवीच्या पहिल्या वर्षात नापास होण्याचे/विषय राहण्याचे मोठे प्रमाण या सगळ्यातून सुटका होऊन डिप्लोमानंतर थेट डिग्रीच्या दुसऱ्या वर्षात प्रवेश मिळतो.डिप्लोमा हे व्यावसायिक क्वालिफिकेशन असल्याने डिप्लोमानंतरही नोकरी/व्यवसाय सुरू करता येतो. रेल्वे, संरक्षण दले, आरटीओ, भेल, महावितरण अशा विविध सरकारी, निमसरकारी उद्योगांबरोबरच खासगी क्षेत्रातही नोकरीच्या संधी डिप्लोमानंतर मिळतात.

५) ITI:

तुम्ही विशिष्ट ट्रेडमध्ये अल्पकालीन अभ्यासक्रम घेण्यासाठी ITI मध्ये सामील होऊ शकता.हे तुम्हाला तांत्रिक कौशल्ये शिकण्यास मदत करतील.तुम्ही इलेक्ट्रिकल, मेकॅनिकल, सिव्हिल यांसारख्या क्षेत्रात आयटीआयमध्ये प्रवेश घेऊ शकता आणि तांत्रिक कौशल्ये शिकू शकता.

६)पोलिस:
पोलिस कॉन्स्टेबल: दहावी उत्तीर्ण विद्यार्थी पोलिस कॉन्स्टेबलच्या पदासाठी महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाद्वारे आयोजित केलेल्या परीक्षेत उत्तीर्ण होऊन पोलिस दलात प्रवेश करू शकतात.
सब-इंस्पेक्टर: बारावी उत्तीर्ण विद्यार्थी महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाद्वारे आयोजित केलेल्या उपनिरीक्षक परीक्षेत उत्तीर्ण होऊन पोलिस दलात प्रवेश करू शकतात.

७)एनडीए:
राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी (एनडीए): बारावी उत्तीर्ण विद्यार्थी राष्ट्रीय संरक्षण अकादमीमध्ये प्रवेशासाठी आयोजित केलेल्या प्रवेश परीक्षेत उत्तीर्ण होऊन लष्करी, नौदल आणि हवाई दलात अधिकारी बनू शकतात.

८) फॅशन डिझायनिंग:

दहावीनंतर अनेक फॅशन डिझायनिंग संस्था अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन कोर्सेस देतात. तुम्ही NIFT, INIFD, Symbiosis Institute यांसारख्या संस्थांमध्ये प्रवेश घेऊ शकता. क्रिएटिव्ह क्षेत्रात करिअर घडवायचं असेल, तर हे उत्तम क्षेत्र आहे.

९) हॉटेल मॅनेजमेंट आणि शेफ कोर्सेस:

ज्यांना खाद्यशास्त्र, हॉटेल इंडस्ट्रीमध्ये रुची आहे, त्यांनी हॉटेल मॅनेजमेंट किंवा कुकिंग कोर्सेसमध्ये प्रवेश घेता येतो. भारतात आणि परदेशातही या क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर संधी आहेत.

१०) डिजिटल मार्केटिंग:

सध्या डिजिटल मार्केटिंग हे एक झपाट्याने वाढणारे क्षेत्र आहे. सोशल मिडिया, वेबसाईट मॅनेजमेंट, ईमेल मार्केटिंग, SEO, Content Marketing इत्यादी कोर्सेस करून तुम्ही स्वतःचा फ्रीलान्स व्यवसाय सुरू करू शकता किंवा कंपन्यांमध्ये नोकरी मिळवू शकता.

११) ग्राफिक डिझायनिंग आणि अ‍ॅनिमेशन:

ज्यांना क्रिएटिव्ह कला आणि संगणकावर काम करायला आवडते, त्यांच्यासाठी ग्राफिक डिझायनिंग, 2D/3D अ‍ॅनिमेशन हे अत्यंत चांगले पर्याय आहेत. Multimedia Institute किंवा Arena Animation सारख्या संस्थांमध्ये हे कोर्सेस केले जातात.

१२) स्पोर्ट्स/कोचिंग करिअर:

जर तुम्ही कोणत्याही खेळात पारंगत असाल, तर दहावीनंतर NSNIS किंवा Sports Authority of India यासारख्या संस्थांमध्ये Sports Coaching चे अभ्यासक्रम करता येतात.

१३) ड्रोन टेक्नॉलॉजी आणि UAV ऑपरेटर कोर्स:

ड्रोन टेक्नॉलॉजी ही नव्या युगातील आकर्षक संधी आहे. दहावीच्या आधारेही काही संस्था UAV ऑपरेटर कोर्सेस ऑफर करतात. अ‍ॅग्रीकल्चर, सिनेमॅटोग्राफी, सुरक्षा इत्यादी क्षेत्रात या कौशल्यांची मागणी आहे.

१४) फोटोग्राफी व फिल्म मेकिंग:

तुमचं सौंदर्यदृष्टी आणि क्रिएटिव्हिटी असल्यास फोटो किंवा फिल्म मेकिंग कोर्सेस करून करिअरची सुरुवात करता येते. YouTube आणि सोशल मिडिया मुळे स्वतःचं ब्रँड देखील निर्माण करता येतं.

१५) डिफेन्स – आर्मी स्कूल्स, सैनिक स्कूल्स प्रवेश:

ज्यांना संरक्षण क्षेत्रात करिअर करायचं आहे, त्यांच्यासाठी सैन्य प्रशिक्षणासाठी खास शाळा (सैनिक स्कूल, RMS, RIMC) आहेत. लवकर वयात शिस्त आणि देशसेवेची भावना रुजते.

१६) अभ्यागत भाषा आणि अनुवादक कोर्स:

विदेशी भाषा शिकल्यास पर्यटन, दूतावास, MNC कंपन्यांमध्ये संधी निर्माण होतात. जसे की: जर्मन, फ्रेंच, जपानी, कोरियन भाषा कोर्सेस.

१७) एअर होस्टेस/फ्लाईट स्टीवर्ड:

दहावी नंतर व्यक्तिमत्व विकास आणि इंग्रजी संवाद कौशल्यावर भर देऊन हे कोर्सेस करता येतात. वेतनासह परदेशी प्रवासाची संधी असते.

१८) अ‍ॅग्रीकल्चर आणि ऑर्गेनिक फार्मिंग कोर्सेस:

ज्यांना शेती आणि पर्यावरणपूरक व्यवसायात रस आहे, त्यांनी ऑर्गेनिक फार्मिंग, कृषी विज्ञान, अ‍ॅग्रो टूरिझम इत्यादी कोर्सेस करून आपल्या गावातच स्वतःचा यशस्वी व्यवसाय सुरू करता येतो.

🌟 उपसंहार:

दहावी नंतर “फक्त कॉलेज” हाच एक पर्याय नाही. तुमच्या छुप्या प्रतिभा, आवड, भविष्यातील उद्दिष्टं यांचा विचार करून योग्य मार्ग निवडा. प्रत्येक क्षेत्रात यशस्वी होण्याची संधी आहे – गरज आहे ती योग्य दिशेची आणि ठाम निर्णयाची!

तुमच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी हार्दिक शुभेच्छा! 🙌
तुम्ही खेळ, कला, संगीत इत्यादींसारख्या तुमच्या आवडीनिवडींशी संबंधित क्षेत्रात करिअर करण्याचा विचार करू शकता.
तुम्ही तुमचा स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याचा देखील विचार करू शकता.

तुम्ही तुमचा निर्णय घेण्यापूर्वी:

तुमच्या आवडीनिवडी, कौशल्ये आणि भविष्यातील उद्दिष्टे काय आहेत याचा विचार करा.
संशोधन करा आणि तुम्हाला उपलब्ध असलेल्या विविध पर्यायांबद्दल जाणून घ्या.
तुमच्या पालक, शिक्षक, समुपदेशक आणि इतर विश्वासू व्यक्तींकडून सल्ला घ्या.
तुमच्यासाठी काय योग्य आहे याचा विचार करा आणि तुमच्या निर्णयावर विश्वास ठेवा.
तुम्हाला शुभेच्छा!

टीप: हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की हे फक्त काही सामान्य पर्याय आहेत. तुमच्यासाठी अनेक इतर संधी उपलब्ध असू शकतात.

पत्रकार -

Krushi News

See author's posts