करणी माता मंदिर – उंदरांचं साम्राज्य
राजस्थानातील बीकानेर जिल्ह्यातील देशनोक या गावात उभं आहे एक मंदिर, जे जगभरात आपली वेगळी ओळख निर्माण करून बसलं आहे. मंदिराचं नाव आहे करणी माता मंदिर, पण लोक याला प्रेमाने म्हणतात – उंदरांचं मंदिर.
मंदिरात पाऊल टाकताच तुम्हाला दिसतात शेकडो नाही, तर हजारो उंदीर मोकळेपणाने धावताना. ते लोकांच्या पायांवरून, मंदिराच्या गाभाऱ्यातून, कडांवरून अगदी निर्भयपणे फिरतात. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे हे उंदीर मंदिराच्या प्रांगणातच राहतात, बाहेर जात नाहीत. स्थानिक लोक त्यांना “काबा” म्हणतात आणि देवतेचे स्वरूप मानून पूजतात.
दंतकथेनुसार, करणी माता या दुर्गेच्या अवतार मानल्या जातात. त्यांचा आशीर्वाद इतका प्रचंड होता की, जेव्हा त्यांच्या कुलातील एखादं मूल मरण पावलं, तेव्हा त्या मुलाचं रूप उंदरामध्ये बदललं आणि ते पुन्हा गावात परत आलं. म्हणूनच इथले उंदीर मृत आत्म्यांचे रूप मानले जातात.
मंदिरात या उंदरांना अन्न, दूध, मिठाई दिली जाते. भक्त त्यांना हातांनी खाऊ घालतात आणि उंदीर जे अन्न खातात ते “प्रसाद” मानलं जातं. असं मानलं जातं की जर कोणाच्या पायाखाली चुकून उंदीर मेला, तर त्या भक्ताने सोन्याचा उंदीर अर्पण करावा लागतो. त्यामुळे येथे येणारा प्रत्येक पर्यटक उंदरांना जपून चालतो.
यातील सर्वात मोठं रहस्य म्हणजे – या हजारो उंदरांमुळे मंदिरात दुर्गंधी पसरत नाही, कुणाला आजार होत नाही. उलट, लोक म्हणतात की करणी मातांची कृपा असल्यामुळे हे उंदीर गावाचं रक्षण करतात. कधी काळोखातही मंदिराच्या गाभाऱ्यातील हजारो डोळे चमकत असल्याचा अनुभव विस्मरणीय असतो.
आज करणी माता मंदिर जगभरातून पर्यटकांना खेचून घेतं. इथे येणारे परदेशीही या उंदरांच्या संगतीत वेळ घालवतात आणि हा चमत्कार डोळ्यांनी पाहून थक्क होतात. खरं तर, हे मंदिर श्रद्धा, दंतकथा आणि गूढतेचं असं मिश्रण आहे जे प्रत्येकाला वेगळाच अनुभव देऊन जातं.
पत्रकार -
