Safflower Cultivation : करडई लागवड तंत्र 🌱

कोरडवाहू क्षेत्रातील रब्बी हंगामातील महत्त्वाच तेलबिया पीक म्हणून करडई पीक ओळखल जातं. पण महाराष्ट्रात कोरडवाहू क्षेत्र जास्त असूनही करडईच क्षेत्र कमी होत चालल आहे. रब्बी हंगामासाठी कमी पाण्यात येणारं पीक म्हणून करडई पीक उत्तम पर्याय आहे.सफ्लॉवर (करडई) एक तेलबियाचे पीक आहे, जे कोरडवाहू आणि कमी पाण्याच्या जमिनींसाठी योग्य आहे. करडईची लागवड मुख्यतः भारतात, विशेषत: महाराष्ट्र, कर्नाटक, मध्य प्रदेश, आणि राजस्थानमध्ये होते. करडईपासून तेल मिळवले जाते, ज्याचा उपयोग स्वयंपाकासाठी तसेच औषधी गुणधर्मांसाठी केला जातो.

१. जमीन आणि हवामान:

करडईचे पीक हलक्यापासून ते मध्यम काळ्या जमिनीपर्यंत यशस्वीपणे घेतले जाते.
जमीन निचरा असलेली असावी कारण करडईला पाण्याचे साचणे सहन होत नाही.
कोरडवाहू आणि कमी पाऊस असलेल्या प्रदेशात हे पीक घेतले जाते.
करडईसाठी 25°C ते 30°C तापमान योग्य असते.

२. बियाण्याची निवड:

उन्नत जातींची निवड करणे महत्त्वाचे आहे.

काही उन्नत जाती:

1. पीबीएन-51

2. एस-144

3. एसीआर-101

३. लागवडीची पद्धत:

करडईची पेरणी जूनच्या शेवटच्या आठवड्यात किंवा जुलैच्या पहिल्या आठवड्यात करावी.

पेरणीसाठी ओलाव्याची स्थिती योग्य आहे.

करडईच्या बियांची पेरणी 30-45 सेमी अंतरावर ओळीमध्ये करावी.

बियांची खोली साधारणतः 5 ते 6 सें.मी. असावी.

४. खत व्यवस्थापन:

एकरी 40-50 किग्र नायट्रोजन, 20-25 किग्र फॉस्फरस आणि 15-20 किग्र पोटॅश वापरणे आवश्यक आहे.

खतांचे अर्धे प्रमाण पेरणीवेळी आणि उर्वरित नायट्रोजन 30-40 दिवसांनी द्यावे.

५. सिंचन व्यवस्थापन:

करडई हे कमी पाण्यावर तग धरणारे पीक आहे.

फक्त पेरणीवेळी आणि फुलोऱ्याच्या अवस्थेत (फुल येणाऱ्या वेळेस) सिंचनाची आवश्यकता असते.

६. तण व्यवस्थापन:

पेरणीनंतर 20-25 दिवसांनी एक निंदणी करावी.

तणनाशकांचा वापरसुद्धा तण नियंत्रित करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

७. कीड व रोग व्यवस्थापन:

करडईवर प्रामुख्याने पांढरी माशी, करपा, खोड किड यांचा प्रादुर्भाव होतो.

कीड आणि रोगांपासून बचावासाठी योग्य कीटकनाशक आणि रोगनाशकांचा वापर करावा.

८. काढणी:

करडईची काढणी साधारणतः पेरणीनंतर 120 ते 130 दिवसांनी होते.

पिक पूर्णपणे पिवळसर झाल्यावर काढणीस योग्य होते.

काढणी नंतर बियाणे सुकवून ठेवावे आणि योग्य प्रकारे साठवण करावी.

करडई हे कमी खर्चिक आणि जास्त नफा देणारे पीक आहे, विशेषतः कमी पावसाच्या भागात हे यशस्वी होऊ शकते.