Pomegranate Export: देशातून डाळिंब निर्यातीत लक्षणीय वाढ
Sangali News: भारतातील शेतकऱ्यांनी प्रतिकूल परिस्थितीतही पिकवलेले डाळिंब जागतिक बाजारपेठेत प्रचंड यशस्वी ठरले आहे. नैसर्गिक आपत्ती आणि विविध रोगांचा सामना करत, भारतीय शेतकऱ्यांनी डाळिंबाच्या निर्यातीत वाढ करून जागतिक स्तरावर भारताचे स्थान बळकट केले आहे. २०२३-२४ या आर्थिक वर्षात तब्बल ७२ हजार ११ टन डाळिंबाची निर्यात करण्यात आली आहे, ही आकडेवारी मागील वर्षाच्या तुलनेत ९ हजार ७३२ टनांनी अधिक आहे.
डाळिंब पिकाची आव्हाने आणि निर्यात वाढ
गेल्या दोन ते तीन वर्षांपासून डाळिंब पिकावर अनेक संकटं ओढावली आहेत. देशभरात डाळिंबावर पिनहोल बोरर आणि शॉट होल बोरर या कीटकांच्या प्रादुर्भावामुळे मोठा फटका बसला होता. शिवाय, नैसर्गिक संकटामुळे पिकांवर तेलकट आणि मर रोगांचा तडाखाही पडला. यामुळे अनेक शेतकऱ्यांना डाळिंबाच्या बागा काढण्याशिवाय पर्याय उरला नाही. या सर्व संकटांचा परिणाम थेट निर्यातीवर झाला होता. २०२२-२३ मध्ये निर्यात रोडावली होती आणि केवळ ६२ हजार २८० टन निर्यात झाली होती, जी २०२१-२२ च्या तुलनेत ३६ हजार ७६३ टनांनी कमी होती.
तथापि, अनेक शेतकऱ्यांनी या आव्हानांना सामोरे जात निर्यात वाढवण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले. प्रतिकूल परिस्थितीतही शेतकऱ्यांनी रेसिड्यू फ्री डाळिंबाचे उत्पादन घेण्यास सुरुवात केली आहे, ज्यामुळे युरोपियन देशांतील मागणी वाढवण्यात मदत झाली आहे.
डाळिंब निर्यातीचे क्षेत्र आणि प्रमुख राज्ये
भारताच्या सुमारे २ लाख ७६ हजार हेक्टर क्षेत्रावर डाळिंबाचे उत्पादन होते. महाराष्ट्र, गुजरात, कर्नाटक, राजस्थान आणि आंध्र प्रदेश ही राज्ये डाळिंबाच्या उत्पादनात अग्रेसर आहेत. मुख्यतः युरोप, अरब अमिराती, बांगलादेश, नेपाळ, नेदरलँड, सौदी अरेबिया, श्रीलंका आणि थायलंड या देशांत भारतातून डाळिंबाची निर्यात केली जाते. विशेषतः बांगलादेश आणि अरब अमिरातीकडे निर्यातीचा कल लक्षणीय वाढला आहे.
२०२१-२२ मध्ये भारतातून ९९ हजार ०४३ टन डाळिंब निर्यात झाले होते. २०२०-२१ च्या तुलनेत या वर्षात ३१ हजार टनांनी निर्यात वाढली होती. या वाढत्या निर्यातीने भारताचा जागतिक निर्यातीत स्थान बळकट केले आहे.
रेसिड्यू फ्री डाळिंबाची मागणी
नैसर्गिक संकटाचा सामना करताना, शेतकऱ्यांना कीटकनाशक फवारण्याची आवश्यकता अधिक वाढली. यामुळे रेसिड्यू फ्री डाळिंबाच्या उत्पादनात अडचणी निर्माण झाल्या, आणि परिणामी युरोपियन देशात डाळिंबाची निर्यात काही प्रमाणात मंदावली. तथापि, शेतकऱ्यांनी नवनवीन तंत्रज्ञानाच्या साहाय्याने रेसिड्यू फ्री डाळिंबाचे उत्पादन वाढवले आहे. यामुळे युरोपसह अरब अमिराती, बांगलादेश, नेपाळ, नेदरलँड, सौदी अरेबिया, श्रीलंका आणि थायलंड यांसारख्या ४५ देशांत डाळिंबाची निर्यात सुरू आहे.
डाळिंब निर्यातीसाठी शासनाचे प्रयत्न आणि शेतकऱ्यांचे सहकार्य आवश्यक
डाळिंबाच्या निर्यातीत लक्षणीय वाढ होत असली तरी युरोपियन देशांमध्ये निर्यातीचा दर तुलनेत कमी आहे. त्यामुळे या देशांतील निर्यात वाढीसाठी सर्व स्तरातून प्रयत्नांची आवश्यकता आहे. शासनाने शेतकऱ्यांना रेसिड्यू फ्री उत्पादनासाठी आवश्यक मदत केली तर शेतकऱ्यांना अधिकाधिक लाभ मिळेल.
पत्रकार -
